Plecionki lutownicze

Plecionka lutownicza to praktyczne narzędzie używane do usuwania nadmiaru lutu podczas procesu wylutowywania elementów elektronicznych z płytek drukowanych. Choć w wielu przypadkach podczas demontażu komponentów można wspomagać się odsysaczem mechanicznym lub elektrycznym, to istnieje wiele sytuacji, w których plecionka jest nie tylko rozwiązaniem wygodniejszym, ale wręcz… jedynym.

Plecionka lutownicza – zasada działania

Proces usuwania roztopionej cyny za pomocą plecionki wykorzystuje jej właściwości kapilarne – wiązka bardzo cienkich, miedzianych drucików, po dotknięciu do rozgrzanego lutowia powoduje, że zaczyna ono penetrować pomiędzy włóknami plecionki, przemieszczając się coraz dalej od miejsca, z którego chcemy usunąć cynę. Zamiast podciśnienia, które stanowi podstawę działania odsysaczy, korzystamy więc ze zjawisk fizyki, związanych – najogólniej rzecz ujmując – z napięciem powierzchniowym. Co bardzo ważne, zastosowanie plecionki lutowniczej umożliwia bardzo precyzyjne usunięcie lutowia z tych miejsc, gdzie nie jest ono potrzebne (np. spomiędzy wyprowadzeń układu scalonego, które zostały zwarte przez „zalanie” cyną w czasie montażu rozpływowego lub ręcznego).

Prawidłowe używanie plecionki lutowniczej

Aby skorzystać z plecionki lutowniczej, najpierw należy nasączyć ją topnikiem – umożliwi to znacznie efektywniejsze usunięcie cyny i poprawi przebieg całego procesu. Następnie, lutownicą podgrzewa się miejsce, z którego chcemy usunąć nadmiar lutowia – co ważne, najlepiej jest to zrobić, przykładając końcówkę plecionki pomiędzy lut, a grot lutownicy. W momencie stopienia cyny, zostaje ona błyskawicznie „zassana” pomiędzy włókna plecionki, co powoduje usunięcie cyny z naprawianego miejsca płytki.

Co bardzo ważne, cyna „wchłonięta” w wyniku działania napięcia powierzchniowego, pozostaje pomiędzy włóknami plecionki. Z tego też względu, narzędzie to jest niejako jednorazowe – gdy linka zostanie usztywniona przez nadmiar zgromadzonej cyny, należy ów utwardzony kawałek odciąć – w ten sposób można znacząco poprawić efekt wylutowywania i zwiększyć „pojemność” plecionki, lub – innymi słowy – zdolność jej do odbierania nadmiaru roztopionego lutowia.

Użycie plecionki do czyszczenia padów PCB

Warto dodać, że plecionka lutownicza – jak żadne inne wyposażenie warsztatu elektronika – nadaje się doskonale nie tylko do prac punktowych, ale także do usuwania nadmiaru cyny z dużych padów, a nawet pól miedzi. Taka sytuacja ma miejsce np. w przypadku płytek PCB produkowanych amatorsko w warunkach domowych – niektórzy zabezpieczają ścieżki przed utlenianiem za pomocą pobielania roztopioną cyną, co w prosty sposób prowadzi do powstania nieestetycznych zgrubień. Aby usunąć z nich cynę, należy zastosować lutownicę o relatywnie dużej mocy (transformatorową lub kolbową) i szerokim grocie. Plecionkę (także o dużej szerokości, najlepiej min. 3 mm) należy następnie przesuwać delikatnie po powierzchni ścieżek, w kierunku równoległym do ich przebiegu. Co ważne – taki zabieg powoduje szybkie zużywanie plecionki (poprzez przepełnienie jej cyną), dlatego warto mieć pod ręką jej zapas.