Jak wymienić bezpiecznik w samochodzie?

Bezpieczniki to istotny element instalacji samochodowej. Bez nich, wystąpienie przeciążenia w jakimś obwodzie mogłoby skutkować pożarem, który szybko doprowadziłby do zapłonu całego pojazdu. Dlatego trzeba zwrócić uwagę na te niepozorne podzespoły po ich przepaleniu. Jak je wymienić?

Co robi bezpiecznik w samochodzie?

Jego zadaniem jest odcięcie dopływu prądu do tej części instalacji samochodowej, w której wystąpiło przeciążenie. Jego źródłem może być awaria podzespołu (na przykład zablokowanie wirnika w silniku napędzającym wycieraczki) lub niewłaściwa eksploatacja pojazdu (na przykład podłączenie do gniazda zapalniczki zbyt dużej liczby urządzeń).

W samochodach są stosowane bezpieczniki topikowe. Wyprowadzenia bezpiecznika są połączone cienkim drucikiem, wykonanym z odpowiedniego materiału i o odpowiednim polu przekroju poprzecznego. Podczas normalnej pracy, bezpiecznik przewodzi prąd między wyprowadzeniami bez większych przeszkód.

Kiedy zostanie przekroczony prąd znamionowy, podany na obudowie bezpiecznika, drucik może ulec przepaleniu. Im bardziej będzie przekroczony, tym szybciej się przepali. W obudowach bezpieczników znajdują się okienka, przez które widać stan drucika. Przerwanie jego ciągłości jest doskonale widoczne.

Jakie są rodzaje bezpieczników?

W samochodach stosuje się przeważnie bezpieczniki tzw. płytkowe. Są płaskie i mają wyprowadzenia w formie grubych blaszek, które wciska się w odpowiednie styki. Mają trzy rozmiary:

• mini (najmniejsze)
• standard (używane najczęściej)
• maxi (nazywane też jumbo)

Inna ich nazwa to bezpieczniki nożowe z racji ostro zakończonych wyprowadzeń, które wbijają się w styki oprawki. Czasem spotyka się bezpieczniki płytkowe o niskim profilu. Zajmują trochę mniej miejsca niż standardowe.

Można spotkać również, zwłaszcza w starszych pojazdach, bezpieczniki cylindryczne. Mają kształt walca z dwoma półokrągłymi, metalowymi kapturkami. Między nimi, w rowku, znajduje się drucik.

Nie tylko rozmiar

Kształt obudowy bezpiecznika to nie wszystko. Istotnym parametrem jest jego prąd znamionowy, podawany zawsze w amperach [A]. Projektant instalacji elektrycznej w samochodzie dobrał odpowiednio wszystkie zabezpieczenia, więc nieprzypadkowo one mają takie, a nie inne wartości.

Jednak bezpieczniki możemy rozróżnić nie tylko po napisie. Ten może się zabrudzić, zetrzeć lub być po prostu dla nas nieczytelny. Dlatego bezpieczniki samochodowe mają prądy znamionowe kodowane kolorami obudów. Niezależnie od tego, jakie producenta bezpiecznik weźmiemy do ręki, dany kolor zawsze odpowiada prądowi znamionowemu.

Inne parametry?

Bezpieczniki pracujące w sprzęcie elektronicznym mają więcej parametrów, jak czas zadziałania, maksymalne napięcie pracy czy rodzaj prądu (stały/zmienny). W przypadku bezpieczników samochodowych, nie musimy zaprzątać sobie tym głowy - interesuje nas wyłącznie rozmiar i prąd znamionowy, nic więcej.

Jak wymienić bezpiecznik w samochodzie?

Jeżeli usunęliśmy usterkę w instalacji elektrycznej, która spowodowała przeciążenie, trzeba wymienić sam bezpiecznik. Kategorycznie nie wolno naprawiać bezpieczników! Drutowanie, watowanie, wstawianie gwoździ czy czegokolwiek innego jest absolutnie niedopuszczalne i może być przyczyną trwałego uszkodzenia samochodu, a nawet wypadku, pożaru czy eksplozji.

Trzeba zidentyfikować bezpiecznik, który uległ uszkodzeniu. Może to nie być proste, ponieważ skrzynki bezpiecznikowe współczesnych samochodów są naprawdę rozbudowane, ale dobra latarka i wprawne oko pozwolą zauważyć nienormalny wygląd drucika w jednym z nich.

Przyda się także wsparcie ze strony instrukcji obsługi pojazdu, która zawiera objaśnienie symboli naniesionych przy każdym bezpieczniku. Można w ten sposób znaleźć bezpiecznik obwodu, który był uszkodzony.

Wyjęcie bezpiecznika następuje przez wyciągnięcie go z oprawki. Może to nie być proste, ponieważ styki oprawki trzymają go naprawdę mocno, aby zapewnić dobry kontakt elektryczny. Ponadto, bezpieczniki są ułożone ciasno jeden przy drugim, więc nie ma miejsca na palce. Można sobie pomóc specjalnym narzędziem, tak zwanym ekstraktorem, które ułatwi to zadanie.

Na to samo miejsce należy włożyć nowy bezpiecznik, który będzie w tym samym rozmiarze i o tym samym prądzie znamionowym. Stosowanie bezpieczników o wyższym prądzie jest nieprawidłowe, ponieważ nie zapewnia dobrej ochrony. Jeżeli dany bezpiecznik często się przepala, trzeba poszukać przyczyny usterki a nie zastępować go bardziej wytrzymałym.

Aby włożyć bezpiecznik, wystarczy go mocno wepchnąć w to samo miejsce. Trzeba dobrze nakierować jego wyprowadzenia na otwory w skrzynce bezpiecznikowe, aby wszedł prosto, bez przekrywień. Może wtedy nie kontaktować prawidłowo ze stykami.

Można kupić bezpieczniki posiadające diodę LED na górze. Po przepaleniu takiego, prąd zaczyna płynąć przez tę diodę, co powoduje jej świecenie - chociaż ma on bardzo małą wartość, rzędu kilku miliamperów. Znalezienie w takiej sytuacji uszkodzonego bezpiecznika będzie bardzo proste, ponieważ będzie się świecił.

Na wszelki wypadek

Samochody mają różne bezpieczniki, więc warto zawczasu kupić cały zestaw bezpieczników o różnych prądach znamionowych. Trzeba przy tym zwrócić uwagę na rodzaj ich obudów: mini, standard, maxi czy niskoprofilowe. Najtańsze zestawy mają formę blistra z bezpiecznikami.

Nieco bardziej rozbudowane zestawy, które nie są specjalnie drogie, mają bezpieczniki zapakowane w pudełko z przegródkami. Niekiedy w zestawie jest również odpowiedni ekstraktor.

W samochodzie warto mieć również małą latarkę, która ułatwi poszukiwanie uszkodzonego elementu.

Podsumowanie

Bezpieczniki samochodowe to temat pozornie prosty: wystarczy wyjąć stary, włożyć nowy i gotowe. Jednak trzeba mieć na uwadze różne wykonania bezpieczników oraz ich prądy znamionowe, aby zawczasu kupić odpowiedni.