Jaki oczyszczacz powietrza wybrać?

Oczyszczacz powietrza to urządzenie, które może pomóc nie tylko alergikom. Tak naprawdę, każdy z nas może odczuć zalety płynące z jego regularnego stosowania. Jakie ma parametry i na co zwrócić uwagę przy zakupie? Spróbujemy podpowiedzieć w tym artykule.

Co to jest oczyszczacz powietrza?

To urządzenie do użytku w pomieszczeniach zamkniętych, którego zadaniem jest ciągłe usuwanie z powietrza zanieczyszczeń w postaci cząstek stałych. Różnego rodzaju drobiny pyłu, w tym pyłu zawieszonego PM, kurz, zwierzęca sierść, pyłki roślin i zarodniki grzybów – taki zestaw substancji z każdym wdechem trafia do naszych dróg oddechowych. Może to wywołać reakcję alergiczną lub przynajmniej podrażnienie błon śluzowych.

Zadaniem oczyszczacza powietrza jest przetłaczanie powietrza przez zestaw odpowiednich filtrów, po czym jest ono ponownie wydmuchiwane do wnętrza tego samego pomieszczenia. Dlatego do oczyszczacza nie trzeba podłączać żadnych rur ani innych instalacji – wystarczy mu dostęp do gniazdka elektrycznego.

Większość oczyszczaczy dostępnych na rynku ma wbudowane dodatkowe funkcje poprawiające jakość powietrza: mierzą jego wilgotność i nawilżają lub osuszają w razie potrzeby, a także na bieżąco monitorują stężenie zanieczyszczeń. Użytkownik jest wtedy informowany o aktualnym stanie powietrza, które wdycha. Najczęściej przy użyciu kolorowej diody LED lub wyświetlacza, choć bywają również urządzenia z dostępem poprzez Bluetooth lub WiFi.

Jakie to daje korzyści?

Jeżeli stężenie zanieczyszczeń jest bardzo wysokie, może zagrażać naszemu zdrowiu. Naukowcy wielokrotnie na przestrzeni lat, w różnych zakątkach świata oraz różnymi metodami dowiedli jednoznacznie, że wdychanie powietrza, którego jakość jest bardzo zła, bezpośrednio zwiększa ryzyko zachorowania i śmierci. Astma, przewlekłe zapalenia górnych dróg oddechowych czy nowotwory - to tylko niektóre schorzenia wywoływane złym stanem powietrza.

Oczywiście, nasze uwarunkowane genetycznie skłonności również mają na to wpływ, lecz możemy opóźnić pojawienie się oznak choroby oraz spowolnić jej rozwój. Jej przebieg może być również łagodniejszy, a szanse na wyleczenie większe.

Zwiększone stężenie pyłów zawieszonych możemy odnotować, przede wszystkim:

• w pobliżu ruchliwych ulic,
• w otoczeniu zabudowy jednorodzinnej z ogrzewaniem węglowym,
• przy niektórych zakładach przemysłowych,
• w mieszkaniach palaczy tytoniu.

Powyższe źródła zanieczyszczeń emitują nie tylko pyły zawieszone, lecz również inne związki, mające wpływ na złą jakość powietrza atmosferycznego. Należą do nich, między innymi, tlenki siarki, azotu i węglowodory aromatyczne (na przykład benzen).

Nie każdy domowy oczyszczacz powietrza je usuwa, lecz każdy pomaga zredukować zawartość najbardziej problematycznego składnika zanieczyszczeń. Są nimi cząstki stałe, jak wspomniane już pył zawieszony i kurz.

Dla alergików

Jednak nie trzeba popadać w skrajności, aby odczuć zalety korzystania z dobrej jakości oczyszczacza powietrza. Wystarczy być alergikiem lub chociażby mieć skłonność do kataru siennego, aby cały sezon wiosenno-letni był przekichany - i to dosłownie. Mając w domu takie urządzenie, można poczuć ulgę chociaż w czasie snu. Uczucie zatkanych zatok czy podrażnione gardło nie będą wtedy tak dokuczliwe.

Jednak nie tylko uczuleni na pyłki roślin będą pozytywnie nastawieni do tego urządzenia. Uczuleni na kurz, roztocza albo grzyby również powinni na co dzień mieć włączony oczyszczacz, ponieważ znajdują się one w naszych mieszkaniach cały czas i towarzyszą nam przez całą dobę. Pranie i wietrzenie pościeli oraz regularne odkurzanie są dobrymi środkami zaradczymi, ale można je wspomóc - na przykład, przez ciągłą filtrację powietrza.

Dzieciom też się przyda

Delikatne płuca małych dzieci są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia, suche lub zagrzybione powietrze. Niektórzy obawiają się wietrzenia pomieszczeń, aby nie przeziębić dziecka, przez co tworzy się wilgotne środowisko - idealne miejsce do rozwoju pleśni.

Z kolei przewietrzenie mieszkania leżącego w centrum miasta powoduje, że wszystkie pyły oraz kurz, unoszące się nad ulicami, znajdą się wewnątrz. Długotrwała susza, która może się zdarzyć o dowolnej porze roku, tylko potęguje ten efekt.

Dobrej klasy oczyszczacz poradzi sobie w każdej z tych sytuacji. Trzeba jednak dobrać odpowiedni do naszych potrzeb, o czym dalej.

Nie tylko zdrowie

Oczyszczacz zapewnia nie tylko pozbawione pyłów powietrze dla naszych płuc. Nasze zwierzęta domowe oraz rośliny również będą nam wdzięczne, jeżeli będą mogły oddychać w atmosferze pozbawionej zanieczyszczeń.

Jest jeszcze jeden aspekt: oczyszczanie powietrza redukuje zawartość kurzu, więc na wyposażeniu mieszkania i kwiatach osadza się go zdecydowanie mniej. Zwłaszcza posiadacze czarnych, lakierowanych mebli zauważą różnicę, ponieważ będzie się go osadzało zdecydowanie mniej.

Dużym źródłem kurzu w domu jest również… suszenie prania. Mikroskopijne okruchy włókien w trakcie, gdy rzeczy wiszą na suszarkach, unoszą się w powietrzu i osiadają gdzie popadnie. Użytkownicy suszarek bębnowych mają zdecydowanie mniej zakurzone meble. Ale oczyszczacz powietrza również potrafi zredukować ten nieprzyjemny efekt.

Jak to działa?

Budowa oczyszczacza powietrza zależy od tego, jakie funkcje posiada. Jednak pewne jego elementy są wspólne dla wszystkich typów. Poniższy rysunek obrazuje budowę najprostszego urządzenia tego typu.

Wentylator, napędzany silnikiem elektrycznym, zasysa powietrze z otoczenia. Podciśnienie, jakie przy tym powstaje, przetłacza je przez filtr. Potem jest wydmuchiwane na zewnątrz, z powrotem do pomieszczenia. Układ elektroniczny, wbudowany w oczyszczacz, steruje pracą silnika, mierzy stężenie zanieczyszczeń i ewentualnie zmniejsza moc silnika lub wręcz wyłącza go, jeżeli w danej chwili powietrze jest czyste.

Najistotniejszym elementem każdego oczyszczacza jest filtr. Budowa tego elementu może być rozmaita: od zwykłej pianki lub gąbki, przez wkład z włókna węglowego po złożone, wielostopniowe struktury służące wyłapywaniu nawet tak małych drobin jak wirusy.

Konserwacja jest istotna

Skuteczność oczyszczacza zależy od jakości i regularności jego konserwacji. Urządzenie nawet wysokiej klasy, ale z zaniedbanym, brudnym filtrem samo może stać się roznosicielem brudu i zarazków w otoczeniu. Trzeba mieć na uwadze, że powierzchnia filtra może zatrzymywać bakterie, wirusy i pleśnie, lecz po pewnym czasie zaczną się one na niej namnażać.

Tak samo funkcja nawilżania nie będzie działała, jeżeli w odpowiednim zbiorniku nie znajdzie się świeża, czysta woda. To samo dotyczy oczyszczacza z filtrem wodnym - wymaga cyklicznej wymiany lub uzupełniania poziomu tej cieczy.

Jakie są typy oczyszczaczy?

Zasadniczo, na rynku możemy znaleźć 4 grupy oczyszczaczy. Może się zdarzyć, że dane urządzenie należy tylko do jednej z tych grup, do dwóch, albo nawet do wszystkich jednocześnie:

• dla alergików,
• nawilżające powietrze,
• antysmogowe,
• z jonizacją powietrza.

Przyjrzyjmy się każdej z nich, aby łatwiej było o dokonanie świadomego wyboru.

Dla alergików

Osoby z dokuczliwą dolegliwością, jaką jest alergia wziewna, z pewnością docenią to urządzenie. Niekiedy nie da się znaleźć przyczyny powstawania alergii lub kataru siennego bądź jest to nieopłacalne (np. w przypadku reakcji krzyżowych). Z kolei, długotrwałe przyjmowanie leków przeciwalergicznych może powodować skutki uboczne, jak otyłość.

Oczyszczacz nie wyleczy z alergii, lecz zmniejszy stężenie potencjalnych alergenów poprzez zatrzymanie większości cząstek na swoim filtrze.

Nawilżające powietrze

Suche powietrze jest przyczyną wielu dolegliwości zdrowotnych, w tym zapalenia spojówek oraz dolegliwości ze strony górnych dróg oddechowych. Zwłaszcza w sezonie grzewczym lub latem, kiedy powietrze jest gorące i maleje względna wilgotność powietrza.

Aby zapewnić odpowiednią wilgotność, trzeba wówczas “dodać” do niego nieco wody. Wtedy wilgotność względna wzrośnie. Techniki są różne, lecz najpopularniejsze metody nawilżania są dwie.

Nawilżacze ultradźwiękowe wytwarzają mgiełkę podobną do tej na powyższym zdjęciu. Wentylator rozprasza ją w pomieszczeniu. Działanie polega na umieszczeniu w wodzie elementu, który drży z częstotliwością ponadakustyczną, czyli ultradźwiękową. Dla ludzi jego praca jest niesłyszalna,ale zwierzęta domowe, zwłaszcza psy, mogą reagować na ten dźwięk wręcz agresywnie.

Ewaporacja to odparowywanie wody z odpowiednio ukształtowanego elementu. Jest on cyklicznie zanurzany w wodzie, po czym owiewany przefiltrowany już powietrzem. Ten sposób nawilżania jest najbardziej naturalny i jednocześnie niemal bezgłośny.

Antysmogowe

Smog stał się tematem numer jeden w sezonie zimowym, lecz nie tylko. Wysokie stężenie pyłów zawieszonych to coraz częściej spotykany problem, z którym próbujemy walczyć na różne sposoby, ponieważ skutki jego oddziaływania są już znane. Niestety, nie należą do przyjemnych dla naszego organizmu. Jeżeli nie możemy pozbyć się problemu u źródła, spróbujmy zredukować go chociaż w pomieszczeniach.

Najpopularniejsze oczyszczacze antysmogowe mają mechaniczny filtr HEPA. Wychwytuje cząstki stałe z powietrza i wiąże je w swojej strukturze. Co kilka miesięcy taki filtr trzeba wymienić na nowy - wszystkie zanieczyszczenia, które w tym czasie zgromadził, idą do kosza wraz z nim, więc nie ma ryzyka, że uwolnią się z powrotem do powietrza. Jednak wymaga sporej mocy wentylatora, co zazwyczaj wiąże się z hałasem, jaki generuje w czasie pracy.

Innym rodzajem oczyszczaczy antysmogowych są urządzenia bazujące na elektrostatycznym przyciąganiu naładowanych elektrycznie drobin kurzu. Zanieczyszczenia osadzają się na specjalnie przygotowanych do tego elementach, które trzeba co pewien czas wyczyścić. Siła, z jaką powietrze przepływa przez niego, jest zdecydowanie mniejsza, może więc pracować znacznie ciszej. Niestety, generuje jony dodatnie do filtrowanego powietrza oraz nie jest tak efektywny jak mechaniczny.

Jeszcze inaczej działają filtry fotokatalityczne. W ich wnętrzu znajduje się źródło światła o odpowiedniej barwie, które oświetla powierzchnię wkładu filtrującego.

Z jonizacją powietrza

Powietrze po burzy jest świeże, rześkie i daje duży zastrzyk energii. Dlaczego? Ponieważ jest wypełnione znaczną liczbą zjonizowanych atomów - dokładniej, naładowanych ujemnie, czyli takich, które posiadły nadmiarowy elektron (lub kilka). W lasach również mamy do czynienia z jonizacją powietrza, choć wpływ na leśny mikroklimat mają również olejki eteryczne i odpowiednia wilgotność.

Jony ujemne mają bardzo dobry wpływ na nasze zdrowie, choć ich nadmiar jest niewskazany - jak we wszystkim, tak i z jonami ujemnymi trzeba zachować umiar. Z kolei, urządzenia elektryczne i elektroniczne generują znaczną liczbę jonów dodatnich. One z kolei odpowiadają za złe samopoczucie, bóle głowy, problemy z koncentracją.

Zadaniem oczyszczacza z jonizatorem jest wytworzenie takiej liczby jonów ujemnych, która będzie w stanie zneutralizować jak największą część jonów dodatnich. Zazwyczaj odbywa się to poprzez przyłożenie wysokiego napięcia do ostro zakończonych kolców, przez które przedmuchiwane jest powietrze. Oczywiście, taką instalację trzeba dobrze zabezpieczyć przed dotknięciem, co jest zadaniem obudowy oczyszczacza.

Jak używać oczyszczacza powietrza?

Najprostsza odpowiedź może brzmieć: zgodnie z instrukcją obsługi. Niektóre zalecenia są dosyć nieoczywiste, jak na przykład konieczność okresowego mycia niektórych elementów bądź stosowania wody oczyszczonej, aby na wrażliwych elementach nie odkładał się kamień.

Warto zawczasu dowiedzieć się, jakie filtry i w jakich odstępach czasu muszą być wymieniane oraz znaleźć odpowiednie miejsce do ich zakupu. Najczęściej sam oczyszczacz przypomni o konieczności dokonania przeglądu oraz uzupełnieniu wody w odpowiednich miejscach. Ale to nie wszystko.

Gdzie go postawić?

To urządzenie, mimo iż pobiera niewielką moc z instalacji elektrycznej, wymaga jednak stałego podłączenia. Dlatego trzeba znaleźć mu takie miejsce, aby nikt nie potknął się o przewód zasilający. Zrzucenie lub przewrócenie urządzenia kosztującego kilkaset złotych to nie jest miłe przeżycie, nie wspominając o możliwości porażenia prądem.

Poza tym, oczyszczacz generuje trochę hałasu. Wprawdzie wiele modeli posiada tryb nocny, kiedy to natężenie emitowanego dźwięku jest niższe niż w dzień, lecz nadal dają o sobie znać. Osoby szczególnie wrażliwe mogą mieć problemy z zaśnięciem, więc miejsce tuż przy łóżku może być dla nich nieodpowiednie.

Warto też mieć na uwadze, że oczyszczacz powietrza, jak sama nazwa wskazuje, musi mieć dostęp do powietrza. Wciśnięcie go w ciasną szczelinę gdzieś w kącie pokoju, bo tam akurat jest miejsce, nie jest dobrym pomysłem - jego skuteczność będzie bardzo niska. Aby działał prawidłowo, musi być wyeksponowany. Dlatego te urządzenia mają różne wersje kolorystyczne i niebagatelne obudowy, aby nie szpeciły, lecz zdobiły pomieszczenie, w którym pracują.

Jeszcze jedna rzecz: filtracja powietrza w całym domu, przy użyciu tylko jednego urządzenia, jest niemożliwa ze względu na słabą cyrkulację powietrza.. A już na pewno wtedy, kiedy drzwi między pokojami są stale zamknięte. Dlatego trzeba zastanowić się nad lokalizacją tego urządzenia, aby miało “dostęp” do jak największej liczby pomieszczeń. W szczególności tych, w których przebywamy długo, jak sypialnia czy pokój dzienny.

Co można kupić?

Liczba oferowanych typów oczyszczaczy jest naprawdę szeroka. Każdy znajdzie urządzenie dla siebie: małe, ciche, w specyficznej obudowie lub z wydajną filtracją. Liczba ich funkcji również jest mocno zróżnicowana. Warto zapoznać się z kilkoma typami, aby móc wybrać ten najwłaściwszy.

Kompaktowy i niedrogi

Ten oczyszczacz powietrza może stanąć dosłownie wszędzie. Ma gabaryty porównywalne z tosterem, więc znalezienie na niego miejsca nie powinno być trudne. Małe wymiary wcale nie oznaczają małych możliwości!

Zawiera bank filtrów mechanicznych, które doskonale radzą sobie z zanieczyszczeniami mechanicznymi: kurzem, roztoczami, pyłem i bakteriami. Poza filtracją powietrza, może zapewniać również jego nawilżanie oraz aromatyzowanie poprzez rozpylanie odpowiedniego olejku.

Poziom hałasu to tylko 35dB. Obsługa jest bardzo prosta, bowiem zawiera wbudowany czujnik jakości powietrza i może dostosowywać swoja pracę do jego wskazań. Zalecany obszar pracy to około 10-20m2, więc nada się do pracy w obrębie jednego, maksymalnie dwóch pomieszczeń. W ciągu godziny przepływa przez niego około 90m3 powietrza.

Bardziej wydajny

To urządzenie cechuje się większą wydajnością. Posiada większy przepływ powietrza, bo aż 220m3/h, więc filtruje go ponad dwa razy więcej niż poprzednik. To przekłada się na obsługiwaną powierzchnię, która wynosi około 35m2.

Posiada na obudowie czytelny wyświetlacz wskazujący aktualne stężenie pyłów zawieszonych PM2,5 - od niego zależy moc wentylatorów. Poza tą wielkością, wskazuje również temperaturę powietrza. Umożliwia jonizację powietrza, które jest filtrowane 5-stopniowo, z uwzględnieniem filtra katalitycznego.

Dwa tryby pracy, automatyczny oraz nocny, zapewnią spokój podczas nocnego wypoczynku oraz szybką reakcję w ciągu dnia. Do tego oczyszczacza jest dedykowany pilot ułatwiający jego obsługę, bez konieczności podchodzenia do niego.

Oczyszczacz z osuszaczem

Jeżeli w pomieszczeniach wilgotność jest zbyt wysoka, również należy z tym walczyć. Stanowi to zagrożenie nie tylko dla naszych płuc, bowiem w wilgotnym środowisku lepiej rozwijają się zarodniki pleśni. Również drewniane elementy wyposażenia, jak parkiet, mogą ulec trwałemu wypaczeniu, a w efekcie zniszczeniu.

Ten kompaktowy oczyszczacz powoduje również osuszenie powietrza, gdyż kondensuje parę wodną za zimnym radiatorze i skrapla ją do wysuwanego, wbudowanego pojemnika. Już po kilkunastu godzinach można zauważyć efekty jego pracy: w pomieszczeniu jest mniej duszno, lepiej się oddycha. Poza tym, pranie rozstawione na suszarkach schnie szybciej i nie ma tendencji do nabierania przykrego zapachu.

Posiada dwa tryby pracy, więc na noc można zmniejszyć jego wydajność, a przez to również głośność. Jeżeli zbiornik na wodę napełni się, proces osuszania zostaje przerwany i urządzenie sygnalizuje potrzebę wylania wody.

Dla wymagających

W handlu są dostępne również urządzenia znacznie bardziej zaawansowane. Na przykład ten oczyszczacz posiada bardzo rozbudowany system filtracyjny, uwzględniający neutralizację bakterii i wirusów przy pomocy jonów srebra oraz światła ultrafioletowego (UV).

Ten oczyszczacz ma również bardzo wysoką wydajność: może działać na powierzchni do 60m2. Na bieżąco mierzy stężenie zanieczyszczeń i automatycznie dostosowuje swoją wydajność. Posiada również jonizator, uwalniający znaczną liczbę jonów ujemnych, czyli anionów.

Do sterowania nie jest przewidziany pilot, bowiem komunikacja z tym urządzeniem następuje poprzez aplikację na telefon. Dzięki niej można w prosty sposób, nie ruszając się z miejsca, ustawić najbardziej dogodny tryb jego pracy i sprawdzić aktualną jakość powietrza. Oprócz aplikacji, na obudowie znajduje się prosty, czytelny wyświetlacz i cztery przyciski. To wystarczy, by w pełni sterować tak zaawansowanym oczyszczaczem.

Do samochodu

Nie tylko powietrze w naszych mieszkaniach wymaga oczyszczania. W samochodzie również spędzamy dużo czasu, a wbudowany filtr kabinowy może nie radzić sobie w wystarczającym stopniu z usuwaniem zanieczyszczeń pochodzących z sąsiednich pojazdów i nie tylko.

Zawarty w nim aktywny węgiel pochłania i neutralizuje wiele substancji, w tym drażniący (dla niektórych) zapach benzyny, ale również inne związki organiczne. Co ciekawe, nie wymaga zasilania, ponieważ wisi na zagłówku i powietrze swobodnie przez niego przepływa. Co określony czas trzeba wyjąć wkład z pokrowca, wystawić na działanie silnego słońca i wysuszyć.

Bez zasilacza

Domowy oczyszczacz powietrza również może nie wymagać zasilania. Neutralizuje głównie przykre zapachy oraz niektóre związki organiczne.

Wygląda jak zwykły pojemniczek z substancją aromatyzującą, lecz potrafi coś więcej. Jego właściwości nie sprowadzają się tylko do rozsiewania ładnego zapachu dookoła, lecz zawiera również substancje czynne chemicznie.

Podsumowanie

Oczyszczacze powietrza to urządzenia, o których jest coraz głośniej. Dzieje się tak za sprawą rosnącej świadomości ludzi, którzy zdają sobie sprawę z zagrożeń i niedogodności, jakie niesie ze sobą oddychanie powietrzem pełnym pyłów, drobnoustrojów, toksycznych związków organicznych lub o nieprawidłowej wilgotności.

Rośnie również liczba rozwiązań, jakie producenci oferują swoim użytkownikom. Gama różnego rodzaju filtrów staje się coraz większa, bowiem to one decydują o finalnych parametrach całego urządzenia. Bez odpowiedniego zestawu filtrów, oczyszczacz byłby tylko ładnym, lecz mało użytecznym, elementem wystroju wnętrza.

Szukając odpowiedniego dla siebie urządzenia, warto mieć na uwadze, czego od niego oczekujemy. Inne oczekiwania wobec oczyszczacza będzie miała osoba mieszkająca w starym, zawilgoconym mieszkaniu leżącym wśród zabudowy jednorodzinnej, która zimą ogrzewa się węglem złej jakości. Jeszcze inaczej sprawa będzie wyglądała w środku miasta, gdzie smog jest dokuczliwy nie tylko zimą. Natomiast alergicy, nawet mieszkający pośród zieleni, potrzebują dobrej filtracji pyłków, które drażnią ich układ immunologiczny.

Warto też mieć na uwadze liczne funkcje dodatkowe, w które są wyposażone nowoczesne oczyszczacze powietrza. Jonizatory, nawilżacze, wskaźniki stężenia pyłów, a nawet specjalne komory do aromatyzacji mogą znacznie ułatwić nam życie i uczynić je znacznie przyjemniejszym!